Het eindrapport van het onderzoek naar Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen van 2016 is vrijgegeven – op wat gecensureerde stukken na. We zetten vier opvallende zaken op een rij.
Een van de dingen die meteen in het oog springen, is dat flinke delen van het rapport zijn gecensureerd.
Minister van Justitie William Barr heeft die wijzigingen in de afgelopen weken aangebracht. Naar zijn zeggen gaat het om gegevens uit lopende onderzoeken, privacygevoelige informatie en gegevens verkregen door een onderzoeksjury. Leden van verschillende commissies in het Congres krijgen wel het volledige rapport te zien.
Een aanzienlijk aandeel van de gecensureerde tekst lijkt betrekking te hebben op de rol van WikiLeaks bij het verspreiden van informatie die door Russische hackers was gestolen. En wat viel verder op?
1. Trump probeerde het Ruslandonderzoek op verschillende manieren te beïnvloeden
In tegenstelling tot wat justitieminister Barr donderdag zei tijdens een persconferentie, heeft het team van Mueller niet tien mogelijke gevallen van belemmering van de rechtsgang gevonden, maar elf.
Belemmering van de rechtsgang is de kwestie waarover Mueller besloot geen beslissing te nemen. Hij legde de bal bij Minister Barr en onderminister Rod Rosenstein. Die zagen niet genoeg grond voor vervolging.
Een groot aantal van de incidenten op de lijst was al bekend, omdat ze zich in het openbaar afspeelden of door vertrouwelijke bronnen werden gelekt. Hieronder vallen het ontslag van FBI-directeur James Comey en de vergeefse pogingen van Trump om toenmalig justitieminister Jeff Sessions weer de leiding over het Ruslandonderzoek te laten nemen.
Het rapport geeft een opvallend detail prijs: toen Trump in mei 2017 vernam dat speciaal aanklager Robert Mueller was aangesteld. Trump, “zakte hij in elkaar in zijn stoel en zei: ‘Oh, mijn God. Dit is vreselijk. Dit is het einde van mijn presidentschap. I’m fucked.'”
‘Iedereen vertelt me dat als je een van die speciale aanklagers aan je broek krijgt, dat je presidentschap verpest. Het duurt jaren en jaren, en ik kan er niks aan doen. Dit is het ergste wat me ooit is overkomen.'”
Nieuw is ook de onthulling dat Trump een maand later de toenmalige Witte Huis-jurist Don McGahn opdracht gaf Mueller te ontslaan. McGahn weigerde, waarna Trump hem beval in het openbaar te ontkennen dat de president hem de opdracht had gegeven. Dat weigerde McGahn ook.
2. Volgens Mueller kunnen Trumps publieke optredens worden gezien als belemmering van de rechtsgang
De speciaal aanklager schrijft dat de er maar een reden was dat Trump de rechtsgang niet wist te belemmeren: zijn medewerkers zeiden nee tegen hem.
Mueller oordeelt harder dan minister Barr deed voorkomen in zijn samenvatting van het rapport: hij stelt dat het goed mogelijk is dat Trump in de elf beschreven incidenten laakbaar handelde en zich daarmee mogelijk schuldig maakte aan criminele activiteiten.
“De bewijzen die we hebben bemachtigd over de handelingen van de president en zijn motieven raken aan moeilijke kwesties die moeten worden opgelost als we een traditioneel oordeel over vervolging moeten vellen.”
“Als we er na een uitvoerig onderzoek naar de feiten vertrouwen in hadden dat de president niet heeft getracht de rechtsgang te belemmeren, zouden we dat zo stellen. Op basis van de feiten en de juridische standaarden die hierop van toepassing zijn, kunnen wij niet tot dat oordeel komen.”
“Daaruit volgt dat hoewel dit rapport niet concludeert dat de president een misdrijf heeft begaan, het hem ook niet vrijpleit.”
Trump gaf schriftelijk antwoord op vragen van het team van Mueller, maar de speciaal aanklager omschrijft die beantwoording als “ontoereikend”. Desondanks besloot hij Trump niet te dagvaarden. Zijn team had al een “aanzienlijke hoeveelheid bewijzen” voor het eindrapport en de kans was groot dat het dagvaarden van de president zou leiden tot een lange juridische strijd. Die vertraging in aanmerking genomen, wogen de mogelijke baten niet op tegen de kosten, aldus Mueller.
De antwoorden van Trump zijn als bijlage bij het rapport gevoegd. Mueller schrijft: “De president zei meer dan dertig keer dat hij ‘het zich niet herinnerde’, ‘het niet meer wist’ of ‘een andere herinnering had'”.
De speciaal aanklager oppert de mogelijkheid dat het Congres Trump vervolgt voor mogelijke belemmering van de rechtsgang, maar raadt dat niet expliciet aan.
3. Uitvoerige beschrijvingen door Mueller vooral politiek pijnlijk voor Trump
Tijdens de presidentsverkiezingen van 2016 was het campagneteam van Trump op de hoogte van de hack-activiteiten van de Russen en beseften ze dat die hun kandidaat tot voordeel zouden strekken.
“In totaal wist het onderzoek meerdere banden tussen medewerkers van de Trump-campagne en individuen verbonden aan de Russische overheid, vast te stellen. Die banden omvatten Russische aanbiedingen om de campagne te assisteren. In sommige gevallen was de campagne ontvankelijk voor zo’n aanbod, maar in andere gevallen waren de campagnemedewerkers huiverig.”
“Uiteindelijk heeft het onderzoek niet vastgesteld dat de campagne coördineerde of samenzwoer met de verkiezingsinmenging door de Russische overheid.”
Het rapport beschrijft ook een groot aantal momenten waarop Trump, leden van zijn kabinet of andere ondergeschikten, logen tegen onderzoekers, het Congres en het publiek. Veel van de incidenten uit het rapport die al waren beschreven in de pers werden stellig ontkend door de regering-Trump.
Ook wordt het beeld geschetst van een president die zo impulsief en drastisch op ontwikkelingen reageert, dat zijn medewerkers hem moeten intomen of zelfs actief tegenwerken. Trumps oud-advocaat Michael Cohen vertelde onderzoekers dat zijn baas de campagne zag “als een infomercial voor zijn bedrijf”.
4. Trump en de Republikeinen claimen de totale overwinning
Verschillende Republikeinse Congresleden verkondigden op Twitter dat het rapport Trump op alle fronten vrijpleit. Dat droeg de president zelf ook uit. “Zoals ik al de hele tijd zei, geen samenzwering, geen belemmering!” stelde Trump in een reactie.
Trumps campagneteam voor de verkiezingen van 2020 kwam ook met een verklaring, waarin wordt gesteld dat “president Trump wederom compleet en volledig is vrijgepleit”
Als de inhoud van het rapport in aanmerking wordt genomen, is dat feitelijk incorrect.
Trump en de Republikeinen eisen dat er onderzoek komt naar de aanleidingen voor het Ruslandonderzoek. Ondanks de reputatie van Republikein en oud-FBI-directeur Mueller beweren ze dat hij en zijn team met hun onderzoek partijpolitiek hebben bedreven.
De Democraten in het Congres veroordelen het optreden van minister Barr. Ze voeren aan dat hij in zijn samenvatting uit april en tijdens zijn persconferentie feiten in het voordeel van Trump heeft verdraaid. Tijdens het persmoment schreef Barr veel van Trumps handelingen uit het rapport bijvoorbeeld toe aan begrijpelijke frustratie.
Volgens de Democraten is het ook geen toeval dat de openbaarmaking van het rapport plaatsvond aan het begin van de lentevakantie. Het Congres is momenteel op reces.
Barr heeft “een vertrouwenscrisis over zijn onafhankelijkheid en onpartijdigheid” veroorzaakt, stelden Huisvoorzitter Nancy Pelosi en senator Chuck Schumer donderdag.
De justitiecommissie van het Huis van Afgevaardigden heeft Robert Mueller opgeroepen om voor 23 april te komen getuigen over zijn eindrapport.
In de komende dagen zal meer duidelijk worden uit het 448 pagina’s tellende boekwerk, het resultaat van 22 maanden onderzoek door Mueller en zijn team.
Verder lezen
